Mâm cúng Tất Niên: trọn bộ ý nghĩa và cách chuẩn bị

Mâm cúng Tất Niên và mâm cúng cuối năm là một nét văn hóa tâm linh quan trọng của người Việt. Đây là mâm lễ vật trang trọng dâng lên tổ tiên, thần linh, thể hiện lòng thành kính sâu sắc. Nghi thức này còn là dịp để gia đình sum họp, cùng nhìn lại năm cũ đã qua. Cúng Tất Niên mang ý nghĩa tiễn biệt những điều đã cũ và gửi gắm ước vọng cho năm mới tốt đẹp. Hãy dịch vụ đồ cùng trọn gói Tâm Phúc cùng khám phá ý nghĩa và cách chuẩn bị mâm cúng truyền thống này thật chu đáo.

Tất Niên là gì? Ý nghĩa sâu sắc của mâm cúng Tất Niên

Ý nghĩa của mâm cúng Tất Niên:

• Bày tỏ lòng thành kính và biết ơn: Đây là dịp để con cháu thể hiện lòng hiếu thảo, biết ơn công lao sinh thành, dưỡng dục của ông bà, tổ tiên đã khuất; đồng thời cảm tạ các vị thần linh đã phù hộ, che chở cho gia đình trong suốt một năm qua.
• Sum họp gia đình: Lễ cúng Tất Niên thường diễn ra vào buổi chiều hoặc tối ngày 30 Tết (hoặc 29 Tết nếu là năm thiếu). Sau nghi lễ cúng bái, cả gia đình sẽ cùng nhau quây quần thưởng thức bữa cơm Tất Niên ấm cúng. Đây là khoảnh khắc quý giá để các thành viên chia sẻ buồn vui, gắn kết tình cảm sau một năm xa cách hoặc bận rộn.
• "Tổng kết" năm cũ: Mâm cúng tất niên như một bản báo cáo thu nhỏ mà gia chủ kính trình lên tổ tiên và thần linh về những gì đã làm được, những điều còn dang dở trong năm cũ.
• Cầu mong năm mới tốt lành: Thông qua mâm cúng, gia chủ gửi gắm những lời cầu nguyện cho một năm mới an khang, thịnh vượng, sức khỏe dồi dào, vạn sự như ý.
• Tiễn biệt năm cũ, đón chào năm mới: Nghi lễ này mang ý nghĩa xua đi những điều không may mắn của năm cũ và chuẩn bị một tâm thế thanh tịnh, vui tươi để đón nhận những điều tốt đẹp của năm mới sắp đến.
• Tất Niên: "Tất" có nghĩa là xong, là hết; "Niên" là năm. Tất Niên hiểu đơn giản là buổi lễ đánh dấu sự kết thúc của một năm cũ Âm lịch. Đây là thời điểm mọi người tạm gác lại những bộn bề, lo toan của công việc và cuộc sống để trở về nhà, quây quần bên gia đình.
• Mâm Cúng Tất Niên: Là mâm cơm lễ vật được các gia đình chuẩn bị trang trọng, tươm tất để dâng lên tổ tiên, ông bà và các vị thần linh (thường là Thổ Công, Táo Quân nếu đã tiễn ông Táo về trời trước đó).
• 
  
  

Thời gian chuẩn bị mâm cúng Tất Niên thích hợp nhất

Theo truyền thống, mâm cúng Tất Niên thường được thực hiện vào ngày cuối cùng của năm Âm lịch, tức là ngày 30 tháng Chạp (hoặc 29 tháng Chạp đối với năm thiếu).

Thời gian cúng cụ thể trong ngày thường là vào buổi trưa hoặc buổi chiều tối. Nhiều gia đình chọn cúng vào buổi chiều để sau khi hạ lễ, cả nhà có thể cùng nhau dùng bữa cơm Tất Niên ấm cúng vào buổi tối.

Tuy nhiên, tùy thuộc vào điều kiện và hoàn cảnh của mỗi gia đình, thời gian cúng Tất Niên có thể linh hoạt. Một số gia đình có thể tổ chức sớm hơn vài ngày để phù hợp với lịch trình công việc hoặc để các thành viên ở xa có thể về tham dự. Điều quan trọng nhất vẫn là lòng thành và sự chuẩn bị chu đáo.

Mâm cúng Tất Niên gồm những gì? Chuẩn bị đúng chuẩn truyền thống

Mâm cúng Tất Niên thường rất phong phú, thể hiện sự đủ đầy và lòng thành của gia chủ. Tuy có sự khác biệt đôi chút giữa các vùng miền (Bắc, Trung, Nam), nhưng nhìn chung, một mâm cúng Tất Niên đầy đủ thường bao gồm các lễ vật cơ bản sau:

1 Trái Cây ngũ quả – 1
2 Hoa Cúc – 1
3 Nhang Rồng Phụng – 1
4 Đèn Cầy – 2
5 Gạo Hủ – 1
6 Muối Hủ – 1
7 Trà  1 Phần
8 Rượu trắng  1 Chai
9 Nước Chai  1 Chai
10 Giấy cúng Tất Niên   1 Bộ
11 Bánh Kẹo  1 Phần
12 Trầu Cau  1 Phần
13 Chè đậu trắng – 5 Chén
14 Xôi gấc đậu xanh – 5 Đĩa
15 Cháo Trắng – 5 Chén
16 Bánh hỏi – 1kg
17 Gà trống Luộc (kèm cháo gỏi) -1 Con.
18 Bộ Tam Sên – 1 Bộ.
19 Bánh Chưng – 1 Cái.
20  Chả Lụa 1 – Cây.

Dụng cụ đi kèm

Ly Sứ Hồng Cánh Sen – 6 Cái
Chén, Đũa, Muỗng – 5 Bộ
Bình Hoa – 1 Cái
Lư Nhang – 1 cái

Lưu ý: Tùy theo văn hóa vùng miền và điều kiện kinh tế gia đình mà các món ăn, lễ vật trên mâm cúng có thể gia giảm hoặc thay đổi. Miền Bắc thường chuộng các món ninh, hầm kỹ, bài trí cầu kỳ. Miền Trung chú trọng hương vị đậm đà. Miền Nam ưa các món có vị ngọt, các món cuốn, gỏi. Quan trọng nhất là sự tươm tất, sạch sẽ và tấm lòng thành kính của gia chủ.

Cách chuẩn bị và bày biện mâm cúng Tất Niên

• Bày biện:
  • Mâm cúng tất niên thường được đặt trên một chiếc bàn riêng phía trước bàn thờ chính hoặc đặt trực tiếp lên bàn thờ (nếu đủ rộng).
  • Sắp xếp các món ăn cân đối, hài hòa. Bát canh thường đặt ở trung tâm, xung quanh là các đĩa xôi, gà luộc, nem, giò, rau xào...
  • Mâm ngũ quả, hoa tươi, hương đèn, rượu trà, vàng mã... được bày biện trang trọng trên bàn thờ chính hoặc xung quanh mâm cúng mặn.
  • Nguyên tắc chung là "mâm cao cỗ đầy", thể hiện sự sung túc nhưng phải gọn gàng, trang nghiêm.

• Dọn dẹp bàn thờ: Trước khi cúng, bàn thờ gia tiên cần được lau dọn sạch sẽ, tỉ mỉ.
• Chuẩn bị nguyên liệu: Chọn mua thực phẩm tươi ngon, đảm bảo vệ sinh.
• Nấu nướng: Các món ăn nên được chế biến cẩn thận, sạch sẽ, trình bày đẹp mắt. Người nấu giữ tâm trạng vui vẻ, thành kính.

Nghi thức cúng Tất Niên

1. Lên đồ cúng: Sắp xếp tất cả lễ vật đã chuẩn bị lên bàn thờ/bàn cúng một cách ngay ngắn, trang trọng.
2. Châm đèn, thắp hương: Gia chủ (thường là người đàn ông trụ cột trong nhà hoặc người lớn tuổi nhất) ăn mặc chỉnh tề, sạch sẽ, thắp đèn/nến và sau đó thắp hương. Số lượng nén hương thường là số lẻ (1, 3, 5...).
3. Khấn vái: Gia chủ đứng trang nghiêm trước bàn thờ, chắp tay và đọc văn khấn Tất Niên. Nội dung bài văn khấn thường là lời mời thần linh, gia tiên về chứng giám lòng thành, báo cáo những việc đã làm trong năm, cảm tạ ơn trên phù hộ và cầu mong những điều tốt đẹp cho năm mới. (Có thể tìm các bài văn khấn chuẩn trên mạng hoặc sách về nghi lễ). Các thành viên khác trong gia đình đứng sau và cùng chắp tay thành kính.
4. Chờ hương tàn: Sau khi khấn xong, gia chủ và các thành viên vái lạy. Chờ cho hương cháy được khoảng 2/3 hoặc tàn hết. Trong thời gian này, gia đình có thể ngồi nói chuyện ôn lại năm cũ.
5. Hóa vàng: Khi hương gần tàn, gia chủ lễ tạ, xin phép hạ lễ và đem vàng mã đi hóa (đốt) ở nơi sạch sẽ.
6. Hạ lễ và thụ lộc: Đồ cúng sau khi hạ xuống được gọi là "lộc". Cả gia đình sẽ cùng nhau quây quần thưởng thức bữa cơm Tất Niên chính là những món ăn trên mâm cúng, với ý nghĩa hưởng lộc của tổ tiên và thần linh ban cho.
   
   
   

Những lưu ý quan trọng khi cúng Tất Niên

• Lòng thành là cốt lõi: Mâm cúng tất niên to hay nhỏ không quan trọng bằng tấm lòng thành kính, chân thật của gia chủ.
• Trang phục: Người thực hiện nghi lễ và các thành viên tham dự nên ăn mặc lịch sự, gọn gàng, sạch sẽ.
• Không khí: Giữ không khí trang nghiêm, ấm cúng trong suốt quá trình diễn ra lễ cúng. Tránh cãi vã, nói lời không hay.
• Sạch sẽ: Từ việc chuẩn bị nguyên liệu, nấu nướng đến bày biện mâm cúng đều phải đảm bảo sạch sẽ, tươm tất.
• Linh hoạt: Không nên quá câu nệ hình thức. Tùy vào hoàn cảnh, điều kiện mà chuẩn bị mâm cúng cho phù hợp.
  
  

Bài văn khấn cúng tất niên cuối năm truyền thống

Khi mâm lễ vật cúng Tất Niên cuối năm đã được bày biện chu toàn và thịnh soạn, việc đọc bài văn khấn cúng tất niên là bước tiếp theo thể hiện lòng thành. Lời khấn này được xem như tâm tư của gia chủ, bao gồm sự cảm tạ cho năm cũ và những nguyện cầu cho năm mới.

Dịch vụ đồ cúng trọn gói Tâm Phúc

Dịch vụ đồ cúng trọn gói Tâm Phúc hiện nay đã có thể đáp ứng hầu hết các tỉnh miền Nam như: Cần thơ, Long An, Vũng Tàu, TP HCM, Bình Dương, Đồng Nai,… và còn nhiều tỉnh khác.
Việc đặt mâm cúng trọn gói, sẽ nhằm tiết kiệm được thời gian công sức. Còn quan trọng hơn hết là tránh tình trạng sai thiếu lễ vật trên mâm cúng làm cho nghi lễ quan trọng đi lệch với truyền thống.

Liên hệ hotline: 033.357.3839
Fanpage: Đồ Cúng Trọn Gói Tâm Phúc
website: www.dichvudocungtamphuc.com